کاووش لودرها به جا باستان شناسان در جوبجی رامهرمز - وبلاگ بخار

به گزارش وبلاگ بخار، در مورد اقدام سرخودِ اداره میراث فرهنگی شهرستان رامهرمز، رئیس این اداره باید قبل از هرگونه فعالیت در محوطه از اداره کل میراث فرهنگی خوزستان کسب تکلیف می کرد که این اقدام در زمان خود صورت نگرفت. حال که اعمال نظرهای شخصی در چنین محوطه ای می تواند فاجعه های احتمالی دیگری را باعث گردد، انجام دو کار اصولی برای محوطه باستانی جوبجی اولویت دارد. اول این که معین عرصه و حریم محوطه جوبجی رامهرمز ابلاغ گردد. دوم این که پایگاه پژوهشی و باستان شناسی جوبجی تشکیل گردد.

از وبسایت دولت جمهوری اسلامی ایران دیدن نمایید.

خراش هایی که جوبجی بر تن دارد

برای رویارویی با آن چه که در محوطه باستانی جوبجی رخ داد، در ششمین روز از فرودین سال 1399 از محوطه باستانی جوبجی در حوالی رودخانه اعلا و ما بین دو روستا دهیور و جوبجی بازدید کردم. این در حالی است که نخستین بازدیدم به سال 1386 و بعد از انتشار خبری که در رسانه ها از کشف گنجینه جوبجی خبر دادم بر می گردد. بازدید دوم به دوره ای بر می گردد که لازم بود گزارشی از کاوش های باستان شناسی تهیه کنم. حال برای سومین بار به محوطه ای رفته ام که برداشت تپه ای از ماسه آن هم روی محوطه ای باستانی با پراکندگی سفال هایی از ایلام، هخامنشی، اشکانی ساسانی تا دوره اسلامی در آن مشهود و نگرانی هایی برای دوستداران میراث فرهنگی پدید آورده است.

در پی مشاهده هایی که خود از این محوطه داشتم، همچنان معتقدم که ورود لودر و برداشت تپه ای از ماسه در بخش هایی از محوطه جوبجی در حالی صورت می گیرد که این برداشت ماسه ها از طریق لودر باعث خراشیده شدن و برداشت بعضی داده های فرهنگی از تپه باستانی شده است. به همین دلیل هرگونه تشخیص و احتیاج به جابجایی مصالح ولو اینکه برای دید بصری یاری کند، احتیاجمند هماهنگی و اخذ مجوز از پژوهشگاه و در نهایت معاونت میراث فرهنگی در سطح کشور و استان خوزستان است.

خدشه به فرا سوی پشته ماسه ای

آن هایی که از برداشت پشته های ماسه ای برای دید بهتر نگهبان در جوبجی دفاع می نمایند اگر اندک مطالعه ای از شرایط توپوگرافی محوطه جوبجی داشته باشند متوجه ناهمواری های طبیعی و پشته های تاریخی و فرو افتادگی های بسیاری در آن می شوند. با توجیه های اجرا شده برای برداشت تپه ماسه ای به منظور دید بهتر نگهبان، آیا می توان برای سهولت در پایش تمامی محوطه، آن تپه های باستانی را تسطیح کرد؟ واقعا چه ضرورت منطقی و محکمه پسند در این خصوص وجود دارد؟

در بازدیدی که از محوطه باستانی جوبجی داشتم، متوجه نشانه هایی در نقطه مخدوش شده بودم که حاکی از دخل و تصرف در مساحتی بیشتر از برداشت دپوی ماسه است. آنالیز عکس های هوایی آرشیوی و آنالیز شرایط کنونی به روشنی بیانگر این موضوع است که چرا به قسمت های اطراف دپوی یادشده خدشه وارد شده است.

معتقدم آسیب هایی به آثار تاریخی قسمت دخل و تصرف شده اجرا شده است. چون تکه های سفالی، قطعات تابوت، استخوان های احتمالا انسانی و سازه های خشتی تخریب شده به سطح منطقه مورد دست درازی، گویای این تعرض ناشیانه است. این در حالی است که طی روزهای گذشته هرگونه خاک برداری و گودبرداری و تسطیح تکریب شده بود. اما شرایط موجود ناقض آن است.

لودری هم که اقدام به برداشتن تپه ماسه ای نموده است به کارخانه سنگ شکن موجود در جوبجی ختصاص دارد که با پیگیری های مدام سعی در ایجاد یک جاده دسترسی در محوطه باستانی دارند. نکته مهم اینکه کارخانه سنگ شکن هم طبق ضوابط پس از پایان مجوز دیگر حق فعالیت و تمدید مجوز را ندارد و باید به مرور نسبت به آزادسازی عرصه اقدام کند. همه این اقدامات منوط به ابلاغ عرصه و حریم میباشد. پس وزارت میراث فرهنگی در تعلل برای ابلاغ این محوطه باستانی سراسر آسیب مقصر است.

جوبجی همچنان در انتظار ابلاغ عرصه و حریم

مشخص عرصه و حریم محوطه باستانی چهل هکتاری جوبجی رامهرمز در حالی پس از 12 سال از کشف گنجینه معروف مصوب شده که همچنان در نوبت ابلاغ است. ابلاغ دیر هنگامی که این محوطه را به میدانی مین برای پروژه های متعددی نظیر راه سازی، کانال کشی، جاده سازی، معدن شن، کشاورزی و در نهایت برخورد با حفاران غیر مجاز بدل نموده است. همچنین در ضوابط عرصه و حریم هر گونه احداث جاده و کارخانه ممنوع شده است.

آنچه که باید به استانداری خوزستان، فرمانداری رامهرمز و دفتر نماینده در مجلس شورای اسلامی یادآور شد و از آن ها درخواست کرد که گاهی بر اصرارهای خود برای ورود به این محوطه باستانی پافشاری ننمایند، با اینکه عرصه و حریم ابلاغ نشده اما از طرف اداره کل میراث فرهنگی خوزستان تمام ضوابط و شرایط محوطه به سازمان آب و برق، راه و شهرسازی و فرمانداری رامهرمز و کلیه دستگاه های اجرایی اعلام شده است.

ضرورت پایش مستمر جوبجی

به همین دلیل راه اندازی پایگاه پژوهشی و باستان شناسی در جوبجی دوچندان اهمیت داد. حال که شش ماه از انتصاب مدیر پروژه جوبجی می گذرد، از مدیریت این پروژه درخواست می گردد در صورت وجود گوش شنوا و البته برخورداری از امکانات و اختیارات، مقتدرانه مانع از دست درازی به محوطه بگردد. این در حالی است که بارها گفته شده سیاست وزارتخانه و اداراه کل بر این است که برای محوطه های حائز اهمیت با ایجاد پایگاه ملی یا جهانی و یا مدیریت پروژه حساسیت ویژه ایی قائل می گردد. اما با وجود گذشت حدود شش ماه از انتخاب مدیر پروژه جوبجی آیا کانکسی که برای پروژه و انجام فعالیت های پژوهشی و اداری در اداره رامهرمز مستقر شده تحویل تا فرد مورد نظر شده است تا حداقل بخشی از هفته در آن مستقر گردد؟ بی شک با راه اندازی پایگاه جوبجی می توان با هماهنگی معاونت میراث فرهنگی، این محوطه مرتب پایش گردد و سبب گردد که تمرکز مدیر پروژه صرفا روی محوطه مذکور باشد و کلیه ضوابط قانونی محوطه را اعمال کند.

میراث خبر