وزارت جدید و پیوندهای فرهنگی کهن با همسایگان
به گزارش وبلاگ بخار، به دلیل واقع شدن کشور جمهوری اسلامی ایران در موقعیت سوق الجیشی مرکزی در خاورمیانه، در طول تاریخ این سرزمین بسیاری از کشورهای پیرامونی را به خود وابسته نموده است.
این وابستگی در حقیقت ریشه های تاریخی دارد زیرا بسیاری از این همسایگان یا در گذشته های دور به عنوان بخشی از قلمرو تمدنی ایران باستان با همان رویکرد آرمان ایرانشهر به عنوان هسته مرکزی هویت ملّی فرهنگ شرق در برابر غرب و به ویژه در برابر هلنیسم و روم هویت یافته اند یا اینکه در عصر اسلامی به دلیل همان پیوندهای فرهنگی پیشین در حوزه جغرافیای فرهنگ عصر اسلامی با آرمان مشترک امّت اسلامی با رویکرد مدینه النبی در نهضت ترجمه بغداد، مفهوم تاریخی خود را بازیافتند.
این آرمان در حقیقت همان شعار اطلبوا العلم ولو بالصین را سرمایه میراث معنوی خود قرار داد و افق تمدنی دنیای اسلام را با بحث و مصاحبه و ورود شاگردانی با اندیشه آکادمیک اسلامی به ایران تا شرق دور را متحول ساخت و تمدن عصر اسلامی شکوفا شد. در این بستر فرهنگی بود که روزگاری آسیا، آسیا بود و شهرهای هرات، سمرقند، بخارا، بغداد، ری، تبریز، اصفهان، شیراز و مشهد با هم در رقابت هنری و فرهنگی نهاده شدند.
این میراث مشترک تمدنی عصر اسلامی در سده های میانه اسلامی با تهاجم بعضی از امپراتوران صحرانورد دستخوش تغییراتی شد و با ظهور قدرت های غربی در سده های متاخر اسلامی، بخش مرکزی تمدن اسلامی در رصد تحولات مستعمره ای نهاده شد.
در متاخرترین سده عصر اسلامی، کُنش اجتماعی و آکادمیک همان هسته دیرپای فرهنگی با شناخت مبانی میراث مشترک تمدن اسلامی احیا شد و انتها در دهه اخیر مبحث تمدن نوین اسلامی مطرح شد. در این برهم کُنش ها، زمینه شناخت برای درک مبانی تمدن اسلامی و رویکرد آن به صلح و پایداری دنیا بر مبنای آرمان اسلام به معنی صلح و دوستی نیازمند تحقیقات علمی و روابط سازمانی بین امّت اسلامی بود.
بر همین پایه و اصول کهن، امروز نقش سرنوشت ساز وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نقش سازمانی مدرن، مقتدر و موثر در توسعه پایدار و تحکیم روابط تاریخی به ویژه با همسایگانی است که قرن ها با ملّت ایران زیسته اند و وجوه مشترک فرهنگی آنها اصالت بسیار دارد.
در سال های اخیر، تجربه نهادینه شده در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ظرفیت بسیار مهمی برای تبدیل این سازمان به وزارتی فراهم آورده است که با پشتوانه های مدیریتی آن، مسئولین این سازمان خود را برای توسعه پایدار منطقه مهیا می سازند. با توجه به تجربیات گسترده این سازمان در حوزه ستادی و استانی، این ظرفیت جدید، فرصت ارزشمندی برای ایران و هم کشورهای منطقه است.
تحولی بزرگ به ویژه برای تمام سازمان های استانی این وزارت در مرزها و مرکز کشور برای شناخت پیوندهای فرهنگی کهن با همسایگان شرق و غرب و شمال و جنوب کشور است. ایجاد این ظرفیت پایدار به پشتوانه مدیریت آثار میراث فرهنگی، میراث طبیعی، میراث معنوی، موزه ها، توسعه محورهای گردشگری و فعالیت صنایع دستی در پیوند با 24 اثر ثبت میراث دنیای، با انعقاد انواع تفاهم نامه، ایجاد نمایشگاهها و کنفرانس های مشترک علمی تحولی بزرگ برای کشور و منطقه رقم خواهد زد و چشم انداز افق توسعه کشور را با همکاری های بین وزارتی در این زمینه محقق خواهد ساخت.
*مدیر پایگاه میراث دنیای منظر باستان شناسی ساسانی فارس: فیروزآباد و سروستان
منبع: میراث آریا