کرونا و افزایش چک های برگشتی - وبلاگ بخار

به گزارش وبلاگ بخار، شیوع کرونا به بسیاری از کسب و کارها آسیب زده، به طوری که صاحبان مشاغل مختلف در پاس کردن چک های خود دچار مشکل شده و شمار قابل توجهی از چک ها به دلیل کسری یا فقدان موجودی برگشت خورده است.

ایرنا: آسیب بخش های مختلف مالی و کسب و کارها از شیوع کرونا را می توان در جهش قابل توجه شمار چک های برگشتی مشاهده کرد.

در اسفند 98 یعنی نخستین ماهی که کشور به طور جدی درگیر کرونا شد، بسیاری از کسب و کارها یا ناچار به تعطیلی شده و یا با کاهش شدید مشتری و فروش روبرو شدند که باعث شد آنها نتوانند به تعهدات مالی خود عمل کنند.

نگاهی به آمار به خوبی گویای شرایط پیچیده و سخت کسب و کارهای مختلف به ویژه مشاغل خرد در دوران شیوع کروناست.

در حالی که میزان چک های برگشتی در دی 98 (پیش از شیوع کرونا) از نظر تعداد 3.9 درصد و از نظر مبلغ 7.7 درصد افزایش داشت و در بهمن ماه نیز میزان چک های برگشتی از نظر تعداد 3.6 درصد و از نظر مبلغ 4.1 درصد بالا رفت؛ به یکباره در اسفند ماه (پس از شیوع کرونا) با رشد بی سابقه و شتابان چک های برگشتی روبرو شدیم.

گزارش ها نشان می دهد که در اسفند 98، حدود یک میلیون و 36 هزار فقره چک به ارزش حدود 177 هـزار میلیارد ریال در کل کشور برگشت داده شد که نسبت به بهمن ماه از نظر تعداد 44.2 درصد و از نظر ارزش 51.9 درصد افزایش داشته است.

فرایند صعودی میزان چک های برگشتی در ایام کرونا به حدی بوده که بانک مرکزی تلاش کرده است، از شدت قوانین سخت گیرانه نسبت به چک های برگشتی کم کند تا صاحبان مشاغل آسیب دیده از کرونا با مسائل کمتری روبرو شوند.

بر اساس اصلاح قانون چک، قوانین سخت گیرانه ای برای دارندگان چک های برگشتی در نظر گرفته شده بود که باعث می شد ادامه فعالیت برای آنها سخت شود.

این قوانین سخت گیرانه اگرچه در حالت عادی باعث افزایش شفافیت عملکرد صادرکنندگان چک شده و امنیت معاملات را بالا برده بود، اما در زمان شیوع کرونا، این قوانین سخت گیرانه، مشکل ساز شده بود.

دومینوی چک های برگشتی

وابستگی و تعامل مشاغل و کسب و کارهای مختلف به حدی است که عدم توان یک فعال مالی در عمل به تعهدات مالی و ناتوانی در پاس کردن چک، می تواند باعث ناتوانی سایر مشاغل مرتبط در پاس کردن چک هایشان شود.

مشاغل خرد به همدیگر وابسته هستند به طوری که پول دریافتی از یک مشتری را به حساب یکی دیگر واریز می کنند؛ آن فرد نیز پول دریافتی را به شخص دیگر پرداخت می کند. بر این اساس، چرخه تعاملات مالی به حرکت در آمده و افراد زیادی را منتفع می کند.

اما اگر در این چرخه پولی، یک نفر نتواند به تعهدات مالی خود عمل کند، به طور دومینو وار همه کسب و کارهای مرتبط دچار چالش شده و نمی توانند چک های خود را پاس کنند و بدین ترتیب چک های اغلب آنها برگشت می خورد.

در حال حاضر به علت شیوع کرونا، چنین شرایطی در چرخه اقتصاد کشور حاکم شده به طوری که شماری از کسب و کارهای خرد، با معضل بدهی و ناتوانی در عمل به تعهدات مالی دست به گریبان هستند.

افزایش شمار چک های برگشتی

حدود 9 میلیون و 500 هزار فقره چک به ارزش بیش از 1494 هزار میلیارد ریال در اسفندماه 98 در کل کشور مبادله شد.

بر اساس آمار بانک مرکزی، حدود 8 میلیون و 500 هزار فقره چک به ارزش حدود 1318 هزار میلیارد ریال در این مدت وصول شد که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد و مبلغ به ترتیب 8.2 درصد و 19.5 درصد افزایش داشته است

همچنین در اسفند 98 حدود یک میلیون و 36 هزار فقره چک به ارزش حدود 177 هـزار میلیارد ریال در کل کشور برگشت داده شده است که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد و مبلـغ به ترتیب 44.2 درصد و 51.9 درصد افزایش را نشان می دهد.

بر این اساس، در دوره مورد بررسی، ترتیب 10.9 درصد تعداد و 11.8 درصد ارزش چک های صادره برگشت داده شده است.

این در حالی است که در اسفندماه سال 1397، فقط معادل 8.8 درصد تعداد و 4.9 درصد ارزش چک ها برگشت خورده بود.

بیشترین علت برگشت خوردن چک ها

بررسی ها نشان می دهد که کسری یا فقدان موجودی از نظر تعداد عامل 97 درصد و از نظر ارزش، علت 91.5 درصد از کل چک های برگشتی در کشور بوده است.

در اسفند 98، حدود یک میلیون و 5 هزار فقره چک به ارزش حدود 162 هزار میلیارد ریال به دلایل کسری یا فقدان موجودی برگشت داده شده است.

سایر عوامل برگشت خوردن چک، شامل عدم تطابق امضا، نقص امضا، مغایرت تاریخ عددی و حروفی، مخدوش بودن امضا با مندرجات چک، مغیر مبلغ حروفی و عددی چک و مسدود بودن حساب است.

تلطیف قوانین برای چک های برگشتی در ایام کرونا

با توجه بالا رفتن شمار چک های برگشتی به علت شیوع کرونا، شرایط سخت گیرانه برای چک های برگشتی، تلطیف شده و تسهیلات موقتی برای دارندگان چک های برگشتی در نظر گرفته شده است.

بانک مرکزی اعلام کرده است: صاحبان چک های دارای سر رسید ابتدای اسفند 98 تا سرانجام اردیبهشت 99 در صورت برگشت چک، مشمول محرومیت قانون صدور چک نمی شوند.

بر این اساس، در صورت تسلیم درخواست دارندگان این چک ها به بانک یا موسسه اعتباری غیر بانکی، ذی ربط حداکثر تا سه ماه پس از تاریخ برگشت چک های مذکور، مشمول محرومیت ها و ممنوعیت های ناطر بر چک برگشتی مقرر در ماده 5 مکرر الحاقی قانون صدور چک نمی شود.